Roodbonte KI-verenigingen in Noord-Brabant

Direct na de oorlog kreeg het rundvee meer en meer te kampen met besmettelijke dekinfecties. Dit was aanleiding om met kunstmatige inseminatie (KI) te beginnen. Daarmee werd immers het directe contact tussen stier en koe verbroken. Een snellere verbetering van het vee speelde vanaf het begin overigens ook al mee. De Rijksveeteeltconsulent adviseerde in Noord-Brabant om KI toe te gaan passen in grotere stierhouderijen met tenminste vier stieren. Dit uit het oogpunt van risicospreiding. Eind 1946/begin 1947 gingen als eersten de stierhouderijen in Udenhout, Dongen en Wouw over op de KI. Daarna ging het snel. In 1950 waren over het hele gebied van de provincie KI-verenigingen werkzaam. Intussen waren enkele voor die tijd grote KI-verenigingen in de Kempen en het Land van Cuijk ontstaan. Evenals de fokverenigingen hielden ook de KI-verenigingen zich strikt aan stieren van één veeras; de zwartbonten in het westen van de provincie en roodbont MRIJ in Oost-Brabant en het grootste deel van Midden-Brabant. In de zeventiger jaren begint de centralisatie van de melkcontrole en het fokverenigingswerk en komen er fokcentrales bij het KI-station gevolgd door de gehele rundveeregistratie medio jaren tachtig (VVB). Vele jaren bepaalden onderstaande vijf KI- verenigingen het beeld bij de roodbonten.

KI-vereniging ‘De Kempen’
Opgericht eind 1948
Opgericht door de Coöperatieve Zuivelvereniging De Kempen.
Station in gebruik genomen 1950
KI-station is gelegen aan de Sint Janstraat 24 in Oerle.
Voorzitters:
Frans Smits van Oijen, Eindhoven 1948 – 1952
J. van den Boer, Valkenswaard 1952 – 1954
Jan van Doren, Best 1954 – 1975
Harrie Versmissen, Eersel 1975 – 1987
Directeur:
Dr. Stef van Dieten 1948 – 1981
Drs. Jan van Lieshout 1980 – 1987
Grootste omvang 1e inseminaties: in 1984 75114
Grootste omvang stierenstapel: in 1985 65 stieren
Belangrijkste stieren: Anna’s Dempsey, Elsje’s Paul, Betsie’s Theo 2, Miena’s Boris 8, Robin.
Varkens-KI van 1959 – 1969, daarna over naar Varkens–KI Noord-Brabant
In 1972 samengaan van KI met de melkcontrole en fokregistratie in het gebied en omvorming tot Coöperatieve vereniging voor Rundveeverbetering (CVR)
Oprichting topcoöperatie KI Zuid-Nederland per 1 september 1985.
Einde vereniging door volledige fusie in KI Zuid-Nederland per 1 september 1987
Het station werd per 1 september 1985 hoofdzetel van KI Zuid-Nederland.
Huidige bestemming station: aangekocht door de gemeente Veldhoven.

KI-vereniging ‘Land van Cuijk’
Opgericht in november 1949
Opgericht door de Bond van Fokverenigingen ‘Land van Cuijk’
Station in gebruik genomen in 1950
KI-station is gelegen aan de Grotestraat 8 in Beers.
In 1982 is een nieuw station gebouwd.
Dit station is gelegen aan de Dr. Moonsweg 5 in Beers.
Voorzitters:
Antoon Laarakkers, Wanroy 1949 – 1964
Harrie van Duijnhoven, Ledeacker 1964 – 1993
Jos Janssen, Linden 1993 – 1996
Directeur:
Drs. Thé Moons 1949 – 1954
Drs. Toon Kuipers 1954 – 1962
Drs. Jan Cloudt 1962 – 1964
Drs. Jan Goossens 1964 – 1987
Drs. Theo van de Berg 1987 – 1996
Grootste omvang 1e inseminaties: in 1984 68090
Grootste omvang stierenstapel: in 1984 54 stieren
Belangrijkste stieren:
– Doel, Geertje’s Jan, Liza 52’s Arie, Pieta 7’s Paul, Prins 2, (MRIJ)
– Alpenrex, Red Mitchel, Pigeonwood (RHF)
Varkens-KI van 1961 – 1970, daarna over naar Varkens–KI Noord-Brabant
Einde vereniging door fusie in Holland Genetics per 1 september 1996
Huidige bestemming station: KI-station van CRV, voorste gedeelte Nationaal Veeteelt Museum.
Voorlopers van KI Land van Cuijk:
KI Rijkevoort 1948
KI Mill 1948
KI Beers 1948, waar de plaatselijke dierenarts Thé Moons zelf de inseminaties uitvoerde.

KI-vereniging ‘Midden-Brabant’
Opgericht 1961
Opgericht door fusie van 5 kleinere KI-verenigingen in het gebied Midden-Brabant
Eerste station gelegen De Woerd A2 in Engelen
Met dependance Hakvoortseweg 23 in Hilvarenbeek.
Het nieuwe KI-station is gelegen aan de Helvoirtseweg 227 in Vught.
Station in gebruik sinds 1965.
Voorzitters:
Jaan Heerkens, Tilburg 1960 – 1968
Gerrit Wouters, Hooge Mierde 1968 – 1976
Chris van Casteren, Kessel 1976 – 1983
Kees Verhoeven, Drunen 1983 – 1985
Wim van Hulten, Biezenmortel 1985 – 1987
Directeur:
Drs. Chris Willems 1960 – 1987
Tevens directeur Varkens-KI Noord-Brabant 1969 – 1981
Grootste omvang 1e inseminaties: in 1984 61685
Grootste omvang stierenstapel: in 1985 50 stieren
Belangrijkste stieren: Martina’s Robin, Pasca 3’s Nollus, Bert, Betsie 19’s Mars, Lina 4’s Prins.
Varkens-KI van 1959 – 1966 (station Hilvarenbeek). In 1966 bouw berenstal op hetzelfde complex. Daarna oprichting Varkens KI-vereniging Noord -Brabant in 1969 en uitbreiding van de huisvesting voor beren.
In 1973 samengaan van KI met de melkcontrole en fokregistratie in het gebied en omvorming tot Coöperatieve vereniging voor Rundveeverbetering (CVR).
De plaatselijke fokverenigingen zijn blijven bestaan tot 1998.
Oprichting topcoöperatie KI Zuid-Nederland per 1 september 1985.
Einde vereniging door volledige fusie in KI Zuid-Nederland per 1 september 1987
Huidige bestemming station: hoofdzetel van de Coöp. Varkensverbetering Topigs.
Voorlopers van KI Midden-Brabant:
KI Drunen-Elshout, vanaf 1949
KI St. Jan, Den Bosch, gelieerd aan de zuivel, vanaf 1949
Voordien was in Vught begonnen met KI
KI Udenhout, vanaf 1946
KI Tilburg – Rijsbergen, vanaf 1948
Bij fusie in 1961 in Midden-Brabant ging een klein deel van de leden in Tilburg niet mee.
Deze gingen verder onder de naam KI Tilburg en betrokken sperma van de KI Ruurlo in Gld.
KI Hilvarenbeek, vanaf 1947
In het begin heeft verder even bestaan KI Moergestel en wat langer KI De Mierden (tot 1954).
KI De Mierden betrok het sperma van KI Hilvarenbeek.

KI-vereniging ‘De Meijerij’
Opgericht 6 maart 1950 onder de naam ‘De Vooruitgang’
Opgericht door de fokvereniging Erp
In maart 1952 is de naam ‘Bond Veghel’ aangenomen
KI-station in Keldonk D3 is in gebruik sinds 1953
In 1965 is een nieuw KI-station geopend dat is gelegen Hool D1 te Keldonk
Naamsverandering in ‘De Meijerij’ in 1979
Voorzitters:
Sjang Jansen, Boerdonk 1950 – 1968
Graad Wassenberg, Boekel 1968 – 1981
Noud van Geffen, Beek en Donk 1981 – 1986
Jan van Sleeuwen, Boekel 1986 – 1987
Secretaris/bedrijfsleider:
Driek Kanters, 1950 – 1968
Henk Engels 1968 – 1987
Grootste omvang 1e inseminaties in 1984: 47659
Grootste omvang stierenstapel in 1985: 39 stieren
Belangrijkste stieren: Manda’s Paul, Bertha 2’s Nollus, Alexander, Jetje’s Arthur, Arno, Louis.
Varkens-KI van 1962 – 1969, daarna over naar Varkens–KI Noord-Brabant
In 1979 samengaan van KI met de melkcontrole en fokregistratie in het gebied en omvorming tot Coöperatieve vereniging voor Rundveeverbetering (CVR).
De Meijerij deed niet mee in de topcoöperatie ‘Zuid-Nederland’ in 1985, maar sloot wel aan bij de volledige fusie in KI Zuid-Nederland per 1 september 1987.
Huidige bestemming station: varkens KI Topigs

KI-vereniging ‘Peelland’
Opgericht september 1947 onder de naam KI De Eendracht.
Opgericht door de fokvereniging Someren.
Eerste voorzitter P. Maas, Someren
Eerste secretaris Jac. Donkers, Someren-Eind
Er is ook nog even( in 1947) een KI Bakel geweest.
In 1950 is de naam gewijzigd in KI-vereniging Peelland
De eerste stieren stonden in de stal bij Thijs Huizings in Someren.
KI-station in gebruik sinds 1950. Verbouw boerderij tot KI-station in 1952.
Station is gelegen Steemertseweg 14 in Lierop.
Voorzitters:
Hendr. Berkers, Asten 1950 – 1963
Cas van Vlokhoven, Lierop 1963 – 1981
Jan Driessen, Asten – Heusden 1981 – 1987
Secretaris/bedrijfsleider:
Toon Kuijpers 1950 – 1987
Grootste omvang 1e inseminaties: in 1984 33377
Grootste omvang stierenstapel in 1984: 30 stieren
Belangrijkste stieren: Liesje 2’s Jan, Jeanette’s Gustaaf, Bello, Marcus, Jaromir.
Varkens-KI van 1959 – 1969, daarna over naar Varkens–KI Noord-Brabant
Oprichting topcoöperatie KI Zuid-Nederland per 1 september 1985.
Einde vereniging door volledige fusie in KI Zuid-Nederland per 1 september 1987
Huidige bestemming station: autobedrijf.

November 2015, Frans Kuijpers